Regeltoestand 2

Wat is Regeltoestand 2?

Regeltoestand 2 is een specifieke situatie binnen de Nederlandse elektriciteitsmarkt waarbij TenneT, de landelijke netbeheerder, binnen één kwartier (15 minuten) zowel moet opregelen (extra elektriciteitsproductie inschakelen of verbruik verminderen) als afregelen (productie verminderen of verbruik verhogen). Dit gebeurt wanneer binnen hetzelfde kwartier de onbalans omslaat van een overschot naar een tekort of andersom.

Wanneer treedt Regeltoestand 2 op?

Deze situatie ontstaat vooral door snelle en onvoorspelbare fluctuaties in elektriciteitsproductie en -vraag. Bijvoorbeeld bij plotselinge veranderingen in zon- en windproductie, of wanneer meerdere marktpartijen tegelijk hun productie aanpassen als reactie op prijsveranderingen.

Ontwikkeling over de afgelopen 20 jaar

• 2005–2015: Regeltoestand 2 was zeer zeldzaam.
• 2015–2020: Door toenemende duurzame opwekking (zon en wind) nam het aantal incidenten toe.
• 2021–2024: Sterke groei van Regeltoestand 2, met in 2024 bijna 17% van alle kwartieren.

Jaartal - % kwartier in Regeltoestand 2

• 2010 - 0%
• 2015 - 1%
• 2021 - 7%
• 2022 - 11%
• 2023 - 8%
• 2024 - 17%
• 2025 (t/m april) - 21%

Gevolgen voor marktpartijen

Bij Regeltoestand 2 geldt dual pricing: twee verschillende onbalansprijzen binnen één kwartier:

• Positieve onbalans (overschot): Partijen ontvangen doorgaans lagere of zelfs negatieve prijzen.
• Negatieve onbalans (tekort): Partijen betalen vaak hoge prijzen voor hun tekort.

Hierdoor ontstaan extra financiële risico’s en onzekerheden, wat leidt tot voorzichtiger handelen van marktpartijen (zoals BRP’s, aggregators en energieproducenten).

Invloed op prijsvorming

Regeltoestand 2 veroorzaakt sterke prijsvolatiliteit op de onbalansmarkt:

• Regelmatig extreem hoge prijzen bij tekorten.
• Regelmatig negatieve prijzen bij overschotten.

Dit verhoogt de onzekerheid voor alle marktdeelnemers en maakt nauwkeurige voorspellingen en risicomanagement essentieel.

Impact op systeemstabiliteit

Frequent voorkomen van Regeltoestand 2 kan leiden tot:

• Hogere eisen aan de inzet van regel- en noodvermogen.
• Hogere frequentieafwijkingen en daarmee uitdagingen voor het behouden van een stabiel elektriciteitssysteem.
• Potentiële operationele risico’s voor het Europese elektriciteitsnet.

Relevante beleids- en marktontwikkelingen

• Europese regelgeving (EBGL, SOGL): Harmonisatie van onbalansmarkten en frequentieregulering.
• Nederlandse beleidsmaatregelen: TenneT introduceerde vertraging in publicatie van balansinformatie om abrupte reacties van marktpartijen te beperken (vanaf 2 december 2024).
• Technologische trends: Toename van flexibiliteit en opslagcapaciteit, zoals batterijen, en vraagrespons die het probleem deels kunnen oplossen mits goed gecoördineerd.

Hoe Eddy Grid omgaat met Regeltoestand 2

Door het toenemende belang van accurate voorspellingen van Regeltoestand 2 kan Eddy Grid met behulp van geavanceerde algoritmes deze situatie goed voorspellen. Dit zorgt ervoor dat Eddy Grid beter kan reageren op de snel veranderende prijzen en risico's op verlies minimaliseert. Door de nauwkeurigheid van de voorspellingen verdiende Eddy Grid bijvoorbeeld op 13-03-2024 per MW tot 94% meer dan andere algoritmes die deze situatie minder goed voorspellen. Hiermee biedt Eddy Grid een aanzienlijk voordeel voor klanten die actief handelen op de onbalansmarkt.